انواع بازار در ارزهای دیجیتال ‌کدام‌اند؟ بازار صعودی، بازار نزولی و بازار رنج چیست؟

در همه بازارهای مالی مانند بازار سهام یا بازار ارزهای دیجیتال، قیمت‌ها نوسان دارند و مدام در حال افزایش یا کاهش هستند؛ اما اگر وضعیت بلندمدت را مثلاً در یک یا چند ماه در نظر بگیریم، حرکت کلی قیمت‌ها در جهتی خاص است. بسته به اینکه حرکت بلندمدت قیمت‌ها به کدام سمت باشد، انواع بازار در ارزهای دیجیتال به سه دسته بازار صعودی و بازار نزولی و بازار رنج یا بدون روند تقسیم می‌شود.

در بازار صعودی با وجود نوسان‌های کوتاه‌مدت، روند کلی قیمت‌ها به‌سمت بالا و افزایشی است؛ در‌حالی‌که در بازار نزولی روند بلندمدت قیمت‌ها به‌سمت پایین و کاهشی است. گاهی وقت‌ها هم اتفاق می‌افتد که قیمت برای مدتی طولانی در محدوده‌ای مشخص بالا و پایین می‌شود و روند کلی آن نه افزایشی است و نه کاهشی؛ چنین وضعیتی مشخصه بازار رنج یا بدون روند است.

در این مطلب، بعد از توضیح روند در بازار ارزهای دیجیتال و شرح کامل انواع بازار، نشانه‌های بازار صعودی و بازار نزولی و بازار رنج را بررسی می‌کنیم. اگر می‌خواهید با این بازارها بیشتر آشنا شوید و بدانید برای کسب سود در هریک از آن‌ها چطور باید عمل کنید، این مطلب را از دست ندهید.

روند (Trend) در انواع بازار ارزهای دیجیتال

روند یا ترند به جهت کلی بازار یا قیمت دارایی گفته می‌شود. در تحلیل تکنیکال، روندها با خط روند (ترندلاین) یا حرکات قیمت مشخص می‌شوند. انواع بازارهای مالی، از بازار سهام گرفته تا بازار ارزهای دیجیتال، می‌توانند روند داشته باشند. زمانی‌که قیمت در حال تشکیل اوج‌ها و کف‌های قیمتی بالاتر از قبل (روبه‌بالا) یا اوج‌ها و کف‌های قیمتی پایین‌تر از قبل (روبه‌پایین) است، به‌خوبی می‌توان روندها را تشخیص داد.

به‌طور‌کلی، بازار ارزهای دیجیتال بی‌ثبات‌تر و پرنوسان‌تر از سایر بازارهاست؛ به‌همین‌دلیل، وقتی از روند صعودی (نزولی) در این بازار صحبت می‌کنیم، منظور روند کلی بازار در دوره نسبتاً طولانیِ افزایشی (کاهشی) قیمت است. این بدان‌معناست که در خلال افزایش قیمت در بازار صعودی، ممکن است شاهد افت‌های کوچکی در قیمت باشیم و در خلال بازار نزولی نیز، احتمال دارد قیمت گاهی با افزایش جزئی همراه باشد.

انواع بازار صعودی یا گاوی (Bull Market) چیست؟

بازار صعودی یا به‌اصطلاح بازار گاوی بازاری است که در آن، قیمت ارزهای دیجیتال در طولانی‌مدت میل به افزایش دارد یا انتظار می‌رود افزایش یابد. این بازار معمولاً با احساسات مثبت سرمایه‌گذاران و امیدواری به تداوم صعود قیمت‌ها همراه است؛ البته این بدین‌معنا نیست که در بازار گاوی هیچ کاهش قیمتی اتفاق نمی‌افتد.

در بازار صعودی، کاهش قیمت کوتاه‌مدت وجود دارد. حتی ازآن‌جاکه بازار ارزهای دیجیتال نسبتاً کوچک‌تر از بازارهای سنتی است و نوسان‌های بیشتری دارد، گاهی قیمت‌ها در یک یا دو روز کاهش ۴۰درصدی هم تجربه می‌کنند؛ اما مشخصه اصلی بازار گاوی این است که در طولانی‌مدت (مثلاً چند ماه) گرایش کلی قیمت‌ها به‌سمت صعود است.

بیشتر بخوانید: ۸ راه هوشمندانه برای اینکه از بازار گاوی بعدی ارزهای دیجیتال جا نمانیم

عوامل به‌وجودآمدن انواع بازار صعودی

در انواع بازار سنتی، رشد اقتصاد درنتیجه افزایش تولید ناخالص داخلی، نرخ اشتغال روبه‌رشد، نرخ بهره اندک و سیاست‌های دولت که به رشد مالی شرکت‌ها می‌انجامد، عامل اصلی ایجاد بازار صعودی است. بازار صعودی ارزهای دیجیتال هم تحت‌تأثیر عواملی مشابه با بازارهای سنتی قرار می‌گیرد.

برای مثال، وقتی نرخ اشتغال زیاد است، افراد می‌توانند سرمایه بیشتری به ارزهای دیجیتال اختصاص دهند؛ اما ازآن‌جاکه این بازار هنوز نسبتاً کوچک است، تعداد کل سرمایه‌گذاران در آن‌ها کمتر است و احتمال دارد عوامل دیگری هم در هدایت آن مؤثر باشند. برخی از این عوامل عبارت‌اند از:

• پشتیبانی افراد مشهور و شخصیت‌های بانفوذ: مانند نقشی که پاریس هیلتون و دی‌جی خالد در ایجاد بازار صعودی سال ۲۰۱۷ ایفا کردند.
• ورود سرمایه‌گذاران نهادی: مانند سرمایه‌گذاری ۶۵۰میلیون‌دلاری شرکت مایکرواستراتژی در بیت کوین و خرید بیش از ۷۰هزار واحد بیت کوین.
• افزایش خوش‌بینی از‌جانب امور مالی سنتی: مانند زمانی‌که استراتژیست‌های جی‌پی‌مورگان گفتند بیت کوین ماندگار خواهد بود و می‌تواند تا ۱۴۶هزار دلار افزایش یابد.
• رویدادهای تهدیدکننده امور مالی سنتی: مانند پاندمی کرونا که بسیاری از مردم را به‌سمت بازار ارزهای دیجیتال سوق داد.

وقتی سرمایه‌گذاران احساس می‌کنند قیمت شروع به افزایش کرده است، سعی می‌کنند ارز دیجیتال بیشتری بخرند و این باعث افزایش اعتماد و خوش‌بینی در بین سرمایه‌گذاران می‌شود. با افزایش تعداد سرمایه‌گذاران، تقاضا از عرضه بیشتر می‌شود و قیمت افزایش می‌یابد.

نشانه‌های بازار صعودی

• افزایش قیمت در دوره زمانی مستمر
• تقاضای زیاد با وجود عرضه کم
• افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار
• قیمت‌گذاری غیرواقعی (بیش‌ازحد) روی برخی از پروژه‌ها
• علاقه عمومی به ارزهای دیجیتال در افراد مشهور یا اینفلوئنسرها
• مطرح‌شدن ارزهای دیجیتال در رسانه‌های جریان اصلی و شبکه‌های اجتماعی
• افزایش علاقه به ارزهای دیجیتال در میان سلبریتی‌ها و شخصیت‌های بانفوذ و کسانی که معمولاً در‌این‌باره صحبت نمی‌کنند
• افزایش شدید قیمت‌ها هنگام انتشار اخبار امیدوارکننده و تأثیر کم اخبار ناامیدکننده در کاهش قیمت‌ها

چگونه در بازار صعودی سود کنیم؟

هنگام سرمایه‌گذاری در بازار صعودی، هرچه‌زودتر روند را تشخیص دهید و زودتر خرید کنید، سود بیشتری نصیبتان می‌شود؛ زیرا به‌زودی سرمایه‌گذاران دیگر هم وارد عمل می‌شوند و قیمت‌ها بیشتر افزایش می‌یابد. وقتی بازار به اوج خود رسید، می‌توانید ارز دیجیتالی که خریده‌اید، با قیمت بیشتری بفروشید. بازارهای صعودی معمولاً بیشتر دوام می‌آورند؛ بنابراین، اگر هم کمی ضرر کنید، موقتی و جزئی است.

حال اگر همه‌چیز به‌طور غیرمنتظره‌ای تغییر کند، مثلاً بحران خاصی اتفاق بیفتد یا مداخله نهادهای نظارتی ورق را برگرداند، ممکن است بازار نزولی شکل بگیرد. در این شرایط، بهترین راهبرد آن است که موقعیت‌های خرید را کاهش دهید؛ مخصوصاً سرمایه‌گذاری‌هایی که روی ارزهای دیجیتال ضعیف انجام داده‌اید، آن‌ها را می‌توانید موقتاً به دارایی‌های سنتی مانند طلا تبدیل کنید.

انواع بازار نزولی یا خرسی (Bear Market) چیست؟

بازار نزولی یا به‌اصطلاح بازار خرسی در سمت مقابل بازار صعودی قرار دارد. در این بازار، قیمت ارزهای دیجیتال در بازه زمانی طولانی میل به کاهش دارد. در بازار خرسی نیز، ممکن است گاهی شاهد افزایش قیمت‌ها به‌صورت کوتاه‌مدت باشیم؛ مثلاً ممکن است یکی‌دو روز قیمت‌ها حتی چندده درصد افزایش یابند؛ اما گرایش کلی قیمت در بازه بلندمدت به‌سمت نزول است.

مثالی معروف از بازار نزولی، سقوط قیمت بیت کوین در دسامبر‌۲۰۱۷ است که ناگهان طی چند روز از ۲۰٬۰۰۰ به ۳٬۲۰۰ دلار سقوط کرد و روند کاهشی آن تا اواسط سال ۲۰۱۹ هم ادامه یافت. بازار نزولی می‌تواند قبل یا بعد از ورود اقتصاد به دوره رکود آغاز شود. روند نزولی بازار بر اعتماد سرمایه‌گذاران تأثیر می‌گذارد و کاهش قیمت‌ها را تداوم می‌بخشد.

در انواع بازارهای سنتی، عواملی مانند اقتصاد نامطلوب، نرخ بیکاری بیش‌ازحد، نرخ بهره و تورم زیاد، بحران‌های ژئوپلیتیکی، ترکیدن حباب بازار و بلایای طبیعی در ایجاد بازار نزولی مؤثرند. در بازار ارزهای دیجیتال، قیمت‌ها معمولاً زمانی کاهش می‌یابند که بازار با اخبار مربوط به شرایط نامطلوب درباره ارزهای دیجیتال یا سهام خاصی مواجه می‌شود. بنابراین، در این شرایط افراد بیشتری از سرمایه‌گذاری خودداری می‌کنند؛ زیرا فکر می‌کنند اوضاع بدتر خواهد شد. برخی دیگر هم با وحشت دارایی‌هایشان را می‌فروشند که باعث می‌شود عرضه از تقاضا پیشی بگیرد.

بیشتر بخوانید: چگونه از بازار نزولی ارزهای دیجیتال جان سالم به در ببریم؟

عوامل به‌وجودآمدن انواع بازار نزولی

در انواع بازارهای سنتی، عواملی نظیر جنگ، بحران سیاسی، همه‌گیری و کاهش سرعت رشد اقتصاد شروع‌کننده بازار نزولی هستند. با تداوم کاهش قیمت، سرمایه‌گذاران اعتماد خود را به بهبود قیمت‌ها از دست می‌دهند و درنتیجه، روند نزولی ادامه می‌یابد. جالب است بدانید که بازار نزولی اغلب کمتر از بازار صعودی دوام می‌آورد.

برخلاف بازار سهام و انواع بازار مالی سنتی که سرمایه‌گذاران و تحلیلگران به‌اندازه چندین دهه داده دراختیار دارند، پیش‌بینی زمان شروع بازار نزولی براساس روندهای قبلی در بازار نسبتاً جوان ارزهای دیجیتال بسیار دشوارتر است. برخی از عوامل مؤثر بر ایجاد بازار نزولی در حوزه ارزهای دیجیتال عبارت‌اند از:

• حجم معاملات اندک: سرمایه‌گذاران به‌دلیل بی‌اعتمادی به بازار ترجیح می‌دهند ارزهای دیجیتال خود را نفروشند.
• احساسات منفی از‌جانب امور مالی سنتی: مانند اظهارات جیمی دیمون (Jamie Dimon)، مدیرعامل جی‌پی مورگان، در سال ۲۰۱۷ که بیت کوین را نوعی کلاه‌برداری معرفی کرد.
• شکل‌گیری تقاطع مرگ: اصطلاحی مربوط به تحلیل تکنیکال که حاکی از گذار قیمت دارایی از میانگین متحرک ۵۰‌روزه به میانگین متحرک ۲۰۰‌روزه است.
• وارونگی (Backwardation): وقتی دارایی در بازار آتی در سطوح پایین‌تر از بازار آنی قیمت‌گذاری می‌شود.
• مداخله نهادهای نظارتی: مانند محدودیت‌های دولت چین درباره ماینینگ که باعث تعطیل‌شدن بسیاری از مراکز استخراج بیت کوین شد.

نشانه‌های بازار نزولی

• کاهش قیمت‌ها در یک دوره زمانی مستمر
• عرضه بیشتر دربرابر تقاضای کم
• بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به بازار
• اظهارات منفی یا سکوت درباره ارزهای دیجیتال در رسانه‌های جریان اصلی
• بی‌اعتمادی عمومی به ارزهای دیجیتال در میان اقتصاددانان و تحلیلگران امور مالی سنتی
• افزایش ناچیز قیمت در واکنش به اخبار خوش و کاهش شدید قیمت‌ها هنگام انتشار اخبار بد

چگونه در انواع بازار نزولی سود کنیم؟

سرمایه‌گذاری در بازار نزولی طبیعتاً ریسک بیشتری دارد؛ زیرا قیمت‌ها کمتر است و سرمایه‌گذاران اعتماد کمتری به ارزهای دیجیتال می‌کنند. با‌این‌حال، خرید ارزهای دیجیتال موفق در کف قیمت و سپس فروش آن‌ها در اوج بازار صعودی بعدی می‌تواند سودآور باشد. مسئله اصلی این است که دانستن این موضوع دشوار است که دقیقاً چه زمانی بازار نزولی به کف خود می‌رسد و ممکن است شما را به‌سمت خرید ارزهای دیجیتال کم‌ارزشی سوق دهد که شاید هرگز قیمتشان افزایش نیابد.

گاهی هم ممکن است خرید زودهنگام باعث ضرر شما در بازار نزولی شود. یکی از راهبردهای کارآمد این است که به‌محض تشخیص آغاز روند نزولی، ارزهای دیجیتالتان را بفروشید و وقتی قیمت‌ها کاهش یافت، دوباره همان ارزهای دیجیتال را با قیمت ارزان‌تر بخرید. هرچند بازار نزولی معمولاً کمتر از بازار صعودی دوام می‌آورد، پیش‌بینی پایان‌یافتن آن دشوارتر است؛ مخصوصاً اگر ناشی از عوامل اقتصادی جهانی مانند رکود باشد.

بازارهای صعودی و بازار نزولی چه تفاوت‌هایی دارند؟

بازار صعودی و نزولی نقطه مقابل یکدیگر هستند. به‌طورکلی، بازار صعودی اغلب دوام بیشتری از بازار نزولی دارد و در آن تقاضا بیشتر از عرضه و اقتصاد قوی‌تر است و معاملات بیشتری انجام می‌شود؛ چراکه سرمایه‌گذاران اعتماد بیشتری به بازدهی سرمایه‌گذاری خود می‌کنند. این در حالی است که در بازارهای نزولی، اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار کمتر است و این باعث می‌شود که معاملات کمتری انجام شود. تفاوت دیگر در راهبرد سرمایه‌گذاری در این دو بازار است. راهبرد سرمایه‌گذاری در بازار صعودی، فروش در اوج قیمت و در بازار نزولی خرید در کف قیمت است.

بیشتر بخوانید: ترید در بازار گاوی و خرسی ارزهای دیجیتال چه تفاوتی دارد؟

نحوه تشخیص انواع بازارهای صعودی و نزولی

برای تشخیص بازار صعودی و نزولی باید از تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال و اندیکاتورهایی مانند شاخص مکدی و باندهای بولینگر و شاخص قدرت نسبی کمک بگیرید. وب‌سایت‌هایی مانند تریدینگ ویو هم می‌توانند در تشخیص روند صعودی و نزولی بازار به شما کمک کنند. علاوه‌براین، نشانه‌هایی که گفتیم، می‌توانند در این مسیر کمک‌کننده باشند.

همچنین، در بخش ایده‌ها وب‌سایت ارزدیجیتال می‌توانید تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های کاربران صاحب‌نظر ارزدیجیتال را بخوانید تا از تازه‌ترین تغییرات بازار ارزهای دیجیتال آگاه شوید. در این قسمت، کاربران خبره ارزدیجیتال تحلیل‌های خود درباره ارزهای دیجیتال مختلف را منتشر و آینده بازار را پیش‌بینی می‌کنند و کاربران دیگر هم می‌توانند دیدگاه یا انتقاد خود را درباره آن تحلیل بیان کنند.

بیشتر بخوانید: هد فیک (Head Fake) یا فریب سر در معاملات ارزهای دیجیتال چیست؟

بازار رنج یا بدون روند (Range-Bound Market) چیست؟

یکی از انواع بازار در حوزه ارزهای دیجیتال، بازار رنج یا بازار بدون روند است. این بازار روند مشخصی ندارد و در آن، قیمت ارزهای دیجیتال بین یک قیمت بالا و یک قیمت پایین مشخص درنوسان است و تا مدتی از آن محدوده خارج نمی‌شود.

قیمت بالا مانند سطح مقاومت مهمی عمل می‌کند که به‌نظر می‌رسد قیمت فعلی نمی‌تواند از آن عبور کند (شکست مقاومتی). درمقابل، قیمت پایین مانند سطح حمایت مهمی عمل می‌کند که به‌نظر می‌رسد خریداران حاضر نیستند قیمت از آن سطح کمتر شود (شکست حمایتی).

تفاوت بازار رنج با بازار رونددار (Trending Market)

در بازار بدون روند یا بازار رنج، جهت بلندمدت قیمت‌ها مشخص نیست و قیمت فقط در محدوده بسیار باریکی نوسان می‌کند؛ درحالی‌که در بازار رونددار، قیمت در یک جهت به‌سمت بالا یا پایین حرکت می‌کند.

چگونه در بازار رنج ترید کنیم؟

در بازار رنج، باید ارز دیجیتال مدنظرتان را در سطح حمایت یا نقطه پایین کانال بخرید و سپس آن را در سطح مقاومت یا نقطه بالای کانال بفروشید. برای شناسایی سطوح مهم حمایت و مقاومت، باید به «محدوده معاملاتیِ» شکل‌گرفته دقت کنید. این محدوده زمانی شکل می‌گیرد که ارزی دیجیتال برای مدتی بین دو قیمتِ ثابت در بالا و پایین جابه‌جا می‌شود.

مقاومت در بالای محدوده معاملاتی و حمایت در پایین این محدوده واقع می‌شود. تا زمانی‌که قیمت کانال را بشکند و از آن خارج شود، می‌توانید از خرید در حمایت و فروش در مقاومت سود ببرید. برای یافتن سطوح حمایت و مقاومت نیز، باید از ابزارها و شاخص‌ها تکنیکال استفاده کنید که در‌ادامه، به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

۵ شاخص فنی برای تشخیص بازار رنج

شاخص مهمی به‌ نام شاخص میانگین جهت‌دار (ADX) وجود دارد که اگر کمتر از ۲۵ باشد، یعنی با بازار رنج مواجه هستیم و اگر از ۲۵ عبور کند، یعنی بازار در حال ورود به مرحله روند است. به‌جز آن می‌توانید از ۵ شاخص زیر هم استفاده کنید:

۱. میانگین محدوده واقعی (ATR):

هرچه این شاخص در ارز دیجیتال مشخصی بیشتر باشد، یعنی نوسان قیمتی آن زیاد است و این امر بازار رنج را نشان می‌دهد.

۲. باندهای بولینگر (Bollinger Bands):

این اندیکاتور قدرتمند شامل سه خط بالا و پایین و میانی است. اگر باندهای بالا و پایین همگرا شوند (یعنی به‌سمت همدیگر تمایل پیدا کنند)، نشان‌دهنده نوسان‌های کم در بازار است. برعکس، اگر این باندها از هم دور شوند، یعنی نوسان‌های زیادی در بازار وجود دارد. اغلب پس از دوره‌ای با نوسان کم، دوره‌ای با نوسان زیاد ظاهر می‌شود. اگر از این شاخص به‌خوبی استفاده کنید، می‌توانید از تغییرات پیش‌بینی‌شده سود ببرید.

۳. کانال دانچیان (Donchian Channel):

این کانال هم شامل سه خط بالا و پایین و میانی است که با استفاده از محاسبات میانگین متحرک رسم می‌شوند. دورشدن این باندها از هم نشان‌دهنده نوسان‌های زیاد در بازار و شکل‌گیری بازار رنج است.

۴. اسکیو (Skew):

این شاخص مربوط به حوزه قراردادهای اختیار معامله است و نوسان‌های ضمنی برای قراردادهایی که در ضرر یا سود یا نقطه سربه‌سر هستند، با‌هم مقایسه می‌کند. وقتی نسبت این شاخص بین ۱.۳ تا ۰.۸۰ باشد، نشان‌دهنده بازار رنج است.

۵. نسبت اختیار فروش به خرید (PCR):

این نسبت شاخصی مربوط به قراردادهای اختیار معامله است که در تعیین احساسات کلی بازار به معامله‌گران کمک می‌کند. مقدار این نسبت از حجم معاملات قراردادهای اختیار یا حجم قراردادهای باز (Open Interest) برای دوره‌ای مشخص به‌دست می‌آید.

اگر این نسبت بزرگ‌تر از ۱ باشد، یعنی معامله‌گران فروش بیشتری در طول یک روز معاملاتی انجام داد‌ه‌اند و اگر کمتر از ۱ باشد، یعنی خرید بیشتری صورت گرفته است. هرگاه این نسبت در محدوده ۰.۹۵ تا ۱.۰۵ باشد، نشان‌دهنده بازار رنج است.

جمع‌بندی

بازار ارزهای دیجیتال بازاری پرنوسان و بی‌ثبات است و مانند همه انواع بازارهای مالی، می‌تواند گاهی صعودی یا نزولی باشد و گاهی بدون هیچ روند مشخصی پیش برود. معمولاً بازار صعودی دوام بیشتری از بازار نزولی دارد و در آن، سطح خوش‌بینی و اطمینان سرمایه‌گذاران زیاد است. بااین‌حال، احتمال سودکردن در بازار نزولی و بازار رنج هم وجود دارد. با تشخیص به‌موقع انواع بازار ارز دیجیتال، می‌توانید از راهبردهای مناسب برای معامله استفاده کنید و از تغییرات قیمت سود ببرید.

پرسش‌های متداول